Gavin Reijnders

‘Ik ben de diva die we allemaal nodig hebben’

tekst: Michael Barzilay
fotografie: Rosa Quist

Jarenlang gold cabaretier Gavin Reijnders als aanstormend talent, maar die tijd is nu definitief voorbij. Hij heeft zijn plek op de Nederlandstalige podia inmiddels opgeëist en niemand kan meer om zijn hilarische, maatschappijkritische shows met zowel grappige, scherpzinnige als ontroerende liedjes heen. Na de zomer brengt hij zijn eerste single uit (Je Lult Me Graag Onder De Tafel) en zal de diva zo’n dertig zalen vullen met zijn nieuwe voorstelling Jazzabell.

Wanneer Gavin op een regenachtige julidag op het terras van café Rijke & De Wit neerstrijkt – waar hij toevallig enkele maanden eerder nog voor een fotoshoot een uur lang in een witte jurk de cancan stond te dansen – wordt er wijn besteld en barst hij los. ‘Vroeger speelde ik de grappige underdog, omdat dat veilig voelde. Maar nu wil ik groots zijn, zonder schaamte. Ik wil dat mijn shows een viering zijn van wie ik ben, en van iedereen die zich ooit anders heeft gevoeld.’ Voor Gavin is cabaret meer dan entertainment; het is een wapen in de strijd van de queergemeenschap. ‘Alleen tijdens de Pride in Rotterdam loop ik hand in hand zonder daarover na te denken. Daarbui-ten? Scheldwoorden, starende blikken, geweld. Dat is de realiteit voor ons. Veilig voelen is een luxe die ons zelden is gegund.”

Voor degene die onder een steen heeft geleefd en Gavin nog nooit heeft zien optreden, een korte introductie: gooi Wim Sonneveld, Brigitte Kaandorp, Jacques Brel, Jos Brink, Geer & Goor, Jochem Myjer, Paul de Leeuw, Richard Groenendijk en Matt Lucas (Little Britain) in een blender en voeg daar een flinke snuf Dame Edna aan toe en voilà: Gavin Reijnders, de nieuwe ster aan het cabaretfirmament.

Het is een dik uur flink lachen geblazen. In sneltrein- vaart voeren we een energiek en associatief gesprek over Gavins’ kronkelige levensloop, life on stage, zijn muzikale spectrum, de claustrofobische samenleving, angst versus moed, zijn ontluikende leven als divacabaretier en het grenzeloze repertoire aan queergrappen, maar er is ook ruimte voor ernst, en vaak legt hij de vinger op het oprukkende conservatisme, de intolerantie van de samenleving en de diepe haat voor het anders zijn.

Hij heeft een stem die vrijwel alle octaven raakt, de motoriek van een burleske danseres. Zijn liedjes zijn brutaal, provocerend en shockerend, maar ook ont- roerend, zacht en kwetsbaar. Zijn interacties met het publiek en zijn spontane live-composities verraden een razendsnel intellect en een scherp improvisatievermo- gen. Gavin is een levend manifest voor de lhbtiq+-gemeenschap: onbeschaamd gevat, vilein, sardonisch en genadeloos eerlijk over de worstelingen die achter de regenboogbeweging schuilgaan. ‘Ik ben de diva die we allemaal nodig hebben’, zegt het Tukkerse buitenbeentje dat alweer jaren in Rotterdam woont. ‘Maar dan eentje die je aan het lachen maakt, terwijl hij de rest van de wereld een middelvinger geeft.’ Gavin beschikt op 28-jarige leeftijd over een pallet aan kleinkunstvaardigheden waar de meeste cabaretiers hun vingers bij kunnen aflikken. De afgelopen jaren waren slechts wat vingeroefeningen, claimt hij. ‘Komend jaar moet alles beter, grover, dieper, grootser.’

QUEER MAGIC

Als 19-jarige student grafische vormgeving aan de Willem de Kooning Academie. ‘Niet bepaald een broedplaats voor comedy’, grinnikt hij – had de jonge Gavin geen flauw benul dat hij ooit voor een uitverkochte schouwburg zou staan. Het begon allemaal in een Rotterdamse kroeg, tijdens een open mic-avond waar hij alleen maar was gaan staan om zijn vriendenkliek te imponeren. ‘Ik had een paar flauwe grappen voorbereid, maar toen ook het publiek begon te lachen, vielen de schellen mij van de ogen en was het alsof ik voor het eerst écht gezien en gehoord werd. Die connectie, dat moment dat je ze raakt – dat was fucking queer magic. De vonk sloeg over.

Een van zijn jeugdhelden, cabaretière Brigitte Kaandorp, deed bij Gavin al eerder het licht aangaan. ‘Zij had de lach aan haar kont, omdat ze zich presenteerde als een loser. Dat gaf me hoop. Tijdens mijn eerste op- treden kende ik nog maar drie akkoorden op mijn ukelele, toch kwam mijn eerste liedje meteen al aardig uit de verf. Ik schreef het voor de mensen die zich anders voelen en daar iets positiefs van willen maken.’

Vervolgens stortte Gavin zich op de wereld van open podia, van groezelige kroegen tot hippe festivals. Zijn grote doorbraak kwam tijdens het Leids Cabaret Festival, een moment dat hij beschrijft met een mix van trots en zelfspot. ‘Ik was dronken toen ik me inschreef’, bekent hij, ‘en voor ik het wist, rommelde ik mezelf de finale in! Vijfentwintig minuten op een podium! Ik dacht: what the fuck doe ik hier? Maar het publiek lachte. Het was een bijzonder moment van validatie, wanneer je jezelf eindelijk in alle openheid durft te tonen en de wereld je omarmt. Dat was voor mij het startsignaal. Als queer leer je doorgaans te overleven door jezelf kleiner te maken, maar nu kon ik mezelf juist overdreven groots maken. Wat een bevrijding!’

Die beschonken sprong in het diepe leidde tot een carrière die de grenzen van het queercabaret flink oprekte. Zijn shows vol zelfspot, reflectie en provocatie sloten perfect aan bij een groeiend gehoor. ‘Vroeger verontschuldigde ik me altijd voor al dat meisjesachtige getut’, lacht hij provocerend. ‘Nu zeg ik: deal with it! Ik ben gek op diva’s, op glitter, op alles wat de heteronorm shockeert. Tegenwoordig roep ik het van de daken: lhbtiq+-gemeenschap, omarm je innerlijke diva, want in een wereld die je licht probeert te dimmen, is glitter het wapen. Wij zijn niet tuttig, maar revolutionair’, roept hij over het terras aan de Heemraadssingel. Enkele terrasgangers draaien het hoofd. ‘En als iemand zich daaraan stoort, dan zeg ik: zoek een hobby.’

In 2022 won Gavin het tv-programma Ik Ga stuk! Een talentenjacht voor talentvolle cabaretiers. ‘Ik kreeg steeds meer positieve aandacht, maar ook ladingen ellende over mij heen. Waar komt die afkeer voor de queer toch vandaan? Ik laat me er in ieder geval niet meer door uit het lood slaan.’

MODERNE QUEER TWIST

Momenteel staat Gavin aan de vooravond van zijn meest ambitieuze project tot nu toe: een voorstelling die cabaret combineert met jazz en een flinke dosis popglamour. Het idee ontstond per ongeluk, zoals veel in zijn carrière. ‘Ik moest een fotoshoot regelen voor de poster van de nieuwe show en ineens dacht ik: dit moet grootser, dit moet anders. Ik wilde al langer iets doen met jazz, maar dan met een moderne twist, een soort kruising tussen Chet Baker en Hannah Montana.’ Hij lacht hardop bij de gedachte. ‘Ja, ik weet dat het raar klinkt, maar dat is precies wat ik wil: het midden tussen klassieke crooners en de glitter van pop. Artiesten als Frank Sinatra, Dean Martin en Sammy Davis Jr. hadden een bepaalde charme, een soort laconieke coolheid’, legt hij uit. ‘Dat komt erin terug. Maar de nieuwe show is ook beïnvloed door Amy Winehouse, Billie Eilish en diva’s als Donna Summer en Diana Ross. Ik geef daar mijn eigen draai aan; een moderne queertwist.’

De show, die eind oktober in première gaat, belooft een unieke ervaring te worden; een hybride van concert en comedy, met nummers die variëren van melancholische jazzballads tot bruisende popanthems. ‘Ik wil dat het publiek lacht, maar ook voelt’, zegt Gavin. ‘Het moet sprankelen, maar ook iets te zeggen hebben. Het is een viering van wie ik ben, maar ook van iedereen die zich ooit een buitenbeentje heeft gevoeld.’

Om dit te bereiken, werkte hij samen met Nadine Rypkema, een getalenteerde queercomponiste die hij jaren geleden ontmoette in De Doelen. ‘Ik trad op voor een stel dronken pubers’, herinnert hij zich. ‘Na afloop riep ze: “We moeten samenwerken!” Twee jaar later belde ik haar op en was ze meteen enthousiast.’

‘Ik ben niet de allerbeste muzikant en niet de beste zanger’, vervolgt hij. ‘Ik ben gewoon wat grappig, maar zij daagt me uit om beter te zingen, om noten te raken die ik nooit zou proberen. We hebben nummers opgenomen met trompet, drums en andere jazzy instrumenten. Mijn eerste single verschijnt in september of oktober. Dat weet je nu als eerste. Een exclusieve primeur! De titel: Je lult me graag onder de tafel. Het gaat over een ex-vriendje dat af en toe wat kleinerend was.’

Gavin’s inspiratie voor zijn nieuwe show komt van diva’s als Donna Summer en Diana Ross, van hedendaagse jonge artiesten die veel jazzinvloeden hebben als Billie Eilish, Laufey, Lola Young en Olivia Dean en popiconen als Taylor Swift.

‘Ik hou van die over-the-top-energie, die showgirl-vibe. Vroeger zei ik sorry voor mijn liefde voor Taylor, maar nu? Fuck sorry. Mensen haten haar omdat ze een zelfstandige supergetalenteerde vrouw is die jonge vrouwen en queers empowered. Taylor Swift is voor ons succesvol, queervriendelijk en onstopbaar.

Ik hou ook van die Anita-diva’s van vandaag de dag, die rondlopen met een dikke zonnebril en een praat-tegen-mijn-hand-attitude. In een wereld die queers alleen tolereert tijdens de Pride Week, zijn ze een verademing. Mijn voorstellingen zijn voor iedereen die zich anders voelt. Het is goud voor de lhbtiq+-gemeenschap: een show die viert wie we zijn, maar ook de pijn erkent. Glitter met a bite. En als dat te tut is voor de hetero’s, nou, ga dan maar lekker voetbal kijken.’

GLITTER & PIJN

Was vroeger niet alles beter? Vraag ik hem. Van eind jaren ’60 tot aan het nieuwe millennium was de samenleving toch al zeer vrijgevochten en kon iedereen van verschillende geaardheid zich al zeer vrij voelen? ‘Klopt. De samenleving is de weg kwijt; er wordt steeds minder getolereerd en iedereen wijst naar de queers als zondebokken. Ik hoor het woord ‘kankerhomo’ nu va- ker dan tien jaar geleden’, zegt hij scherp. ‘Financiële crises, oorlogen, polarisatie – mensen zoeken simpele oplossingen, en wij queers krijgen meteen overal de schuld van. Populisten, neoconservatieven, die ‘snor’ van Voetbal Inside, als invloedrijke figuren van grote platforms zulke nare dingen over de queergemeenschap zeggen, wordt het allemaal genormaliseerd met als re- sultaat dat we ons constant onveilig voelen op straat. Tijdens de Pride Week pak ik een hand vast zonder na- denken, maar daarbuiten? No way. Dan krijg je klap- pen. Dat geldt voor de hele lhbtiq+-gemeenschap, de toenemende haat hangt als een molensteen om onze nek. Onder die glitter zit pijn – de pijn van niet durven zijn wie je bent.’

Gavin schuwt de provocatie niet, maar is inmiddels ook moedeloos geworden van dat eindeloze gezever over transkinderen. ‘De publieke weerzin tegen puber- ty-blockers, de medische ingrepen, de fysische transformatie, de extravagantie; het loopt echt de spuigaten uit. Ga nou eens in gesprek met elkaar! Luister nou eens echt naar die kids. Gun ze een dialoog, niet een oordeel.

Er wordt constant van alles geroepen zonder de feiten te kennen’, zegt hij. ‘Op tv, in kranten, op X – iedereen heeft een mening, maar niemand checkt of graaft dieper. Dat maakt me moedeloos. Geef queerhaters een hobby, laat ze iets beters doen met hun leven, of stuur ze een dickpic.’

Zijn deelname aan De Slimste Mens twee jaar terug ging ook niet bepaald zonder slag of stoot. ‘Ik postte een TikTok-bericht dat viral ging na het tv-optreden,’ vertelt hij. ‘Honderden reacties, sommige echt heftig – doodsbedreigingen, scheldwoorden. Maar weet je? Ik stuur ze in gedachten een wijntje en een uitnodiging voor mijn begrafenis.’

Hij lacht, maar zijn stem verraadt pijn. ‘Ik wil niet vastzitten in die haat. Ik maak grappen over die uitgezakte types op Instagram, maar het kost energie. Ik wil niet als een activist overkomen. Geen gepreek, maar humor die bijt. Het moet allemaal scherper, niet goedkoper.’

Bedachtzaam: ‘Ik ben geen queercabaretier, ik ben een cabaretier die queer is. Ik maak geen comedy voor alleen queers, ik maak comedy voor iedereen. Tenzij je homofobische, transfobische of seksistische gedachten aanhangt, dan is mijn comedy niet voor jou. Vandaar dat ik, in een wereld die ons alleen tijdens de Pride Week een beetje tolereert, er iedere dag een Pride Day van maak. Iedereen denkt dat ik zo’n sociaal en positief mens ben, maar dat is een misvatting, ik ben gewoon een grappige flikker.’ Schaterlach.

IEDEREEN DIEP RAKEN

Een paar wijntjes verder reflecteert Gavin op zijn eigen ontwikkelingen. ‘Ik ben met heel veel dingen tegelijk bezig om mijn leven meer structuur te geven. Een beetje gezonder leven, niet om drie uur ’s nachts een verschrikkelijke titel bedenken en die naar iedereen doorsturen. Ik heb ook al een jaar een vriend, waar- door ik wat stabieler leef. En ik wil met een bigband het podium op met een show die zowel muzikaal als grappig is. Ik wil niet alleen voor een nichepubliek spe- len. Ik wil iedereen bereiken, ook die ene vent achter in de zaal die denkt dat mijn show niet voor hem is.’ Hij lacht, maar zijn toon is serieus. ‘Ik wil dat mijn shows een plek zijn waar iedereen welkom is, zolang je maar openstaat voor mijn verhaal.’

Financieel gezien blijft het artiestenbestaan een uitdaging. ‘Ze denken allemaal dat ik miljonair ben, omdat ik een paar zalen heb uitverkocht, maar dat valt best tegen. Ik word altijd pas als laatste betaald! Maar de hoofdmoot is muziek maken die ik zelf echt mooi vind en waar ik veel mensen diep mee kan raken; dat begint nu vorm te krijgen. Jazzebelle is een voorstelling waar ik op zoek ga naar het middenpunt tussen Chet Baker en Hannah Montana. Een show over een show- girl en wat het betekent om een showgirl te zijn in een duistere tijd!’